Lễ hội khai xuân Yên Tử là một trong những lễ hội truyền thống lâu đời và mang nhiều ý nghĩa văn hóa tâm linh sâu sắc tại Việt Nam. Gắn liền với Phật hoàng Trần Nhân Tông và Thiền phái Trúc Lâm, lễ hội mang đậm giá trị văn hóa, lịch sử Việt Nam. Trong bài viết này, Yên Tử Tùng Lâm sẽ đưa bạn khám phá nguồn gốc, ý nghĩa sâu sắc cùng ba phần lễ hội đặc trưng, mở ra cánh cửa đến miền đất Phật thiêng liêng.

1. Nguồn gốc và ý nghĩa lễ hội khai xuân Yên Tử

Để hiểu rõ hơn về giá trị văn hóa tâm linh của Lễ hội khai xuân Yên Tử, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về lịch sử hình thành và những ý nghĩa sâu sắc mà lễ hội này mang lại.

1.1. Nguồn gốc Lễ hội khai xuân Yên Tử

Vùng núi Yên Tử tọa lạc tại xã Thượng Yên Công, cách trung tâm thị xã Uông Bí khoảng 14km. Khu di tích này bao gồm hệ thống chùa, tháp, am, tượng phật và cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ. Trước khi được gọi là Yên Tử, ngọn núi này còn có tên là núi Voi do hình dáng tựa như một chú voi khổng lồ đứng sừng sững giữa núi trời. Vẻ đẹp nơi đây được bao phủ bởi mây trắng quanh năm, đôi khi che lấp những ngôi chùa và ngọn tháp cao chót vót ẩn mình bên rừng cây, suối nước. Chính vì thế, các triều đại vua chúa nước ta đã xếp Yên Tử vào hàng “danh sơn” của cả nước.

Chùa Yên Tử được coi là đất tổ Phật giáo của Việt Nam thời Đại Việt. Sau khi từ bỏ ngai vàng, vua Trần Nhân Tông đã đến đây tu hành và sáng lập Thiền phái Trúc Lâm – dòng Phật giáo đặc trưng của Việt Nam. Vì vậy, mỗi dịp đầu xuân hàng năm, chùa Yên Tử lại rộn ràng tổ chức lễ hội nhằm tôn vinh công đức của Phật hoàng Trần Nhân Tông.

1.2. Ý nghĩa văn hóa của Lễ hội khai xuân Yên Tử

Lễ hội khai xuân Yên Tử mang ý nghĩa tôn vinh tinh thần nhập thế của Phật giáo Việt Nam, kết hợp hài hòa giữa đạo và đời. Thiền phái Trúc Lâm đề cao việc tu tập ngay trong cuộc sống thường nhật. Khi tham gia lễ hội, du khách không chỉ hành hương mà còn thực hành lối sống tỉnh thức, hướng đến sự cân bằng giữa tâm linh và cuộc sống hàng ngày.

Lễ hội khai xuân Yên Tử là dịp để người dân khắp nơi đổ về cầu mong bình an, may mắn và tài lộc cho năm mới. Ngoài ra, lễ hội còn góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử của danh thắng Yên Tử. Với cảnh quan hùng vĩ cùng hệ thống chùa tháp cổ kính, nơi đây đã trở thành điểm đến quan trọng của du lịch tâm linh. Việc tổ chức lễ hội hàng năm không chỉ giúp lan tỏa những giá trị tinh thần sâu sắc mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế du lịch địa phương.

2. Lễ hội khai xuân Yên Tử diễn ra khi nào và ở đâu

Lễ hội khai xuân Yên Tử năm 2025 sẽ khai hội vào ngày 7/2/2025 (tức mùng 10 tháng Giêng âm lịch) tại Trung tâm Văn hóa Trúc Lâm Yên Tử thuộc núi Yên Tử, xã Thượng Yên Công, TP. Uông Bí, Quảng Ninh. Đây là lễ hội quan trọng, kéo dài suốt ba tháng mùa xuân và thu hút hàng vạn phật tử cùng du khách thập phương về hành hương, chiêm bái.

3. Các phần trong Lễ hội khai xuân Yên Tử

Lễ hội khai xuân Yên Tử bao gồm nhiều hoạt động phong phú được diễn ra trong suốt ba tháng mùa xuân. Dưới đây là các phần chính của lễ hội mà du khách không nên bỏ lỡ khi đến hành hương tại vùng đất thiêng này.

3.1. Giai đoạn chuẩn bị khai mạc lễ hội

Trước ngày khai mạc lễ hội, tại chùa Trình – Yên Tử, Hội Phật giáo tỉnh sẽ tổ chức nghi lễ mở cửa rừng Yên Tử. Trong nghi lễ này, các vị sư thầy cùng nhân dân địa phương sẽ thực hiện dâng hương, tụng kinh niệm phật, tế cáo đất trời, kinh phật tổ và các vị sơn thần để cầu mong mùa lễ hội diễn ra bình an, tốt đẹp. Đây được xem là nghi lễ mở màn quan trọng, thể hiện sự kính cẩn và xin phép thần linh trước khi bắt đầu lễ hội.

3.2. Lễ khai hội

Lễ khai hội sẽ được tổ chức vào sáng mùng 10 tại Trung tâm Văn hóa Trúc Lâm Yên Tử với những nghi lễ trang nghiêm, mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Tại đây, các vị chư tăng hòa thượng sẽ tiến hành thực hiện nghi lễ cầu quốc thái dân an. Tiếp theo, các đại biểu sẽ lần lượt thực hiện đóng dấu thiêng trên ấn Yên Tử.

Để tăng thêm phần đặc sắc cho lễ hội, những tiết mục văn nghệ quy mô với sự tham gia của các nghệ sĩ nổi tiếng trong và ngoài tỉnh sẽ được đan xen, góp phần tạo không khí vui tươi đón mùa lễ hội. Ngoài ra, phần lễ còn có các hoạt động thú vị khác như thỉnh chuông, gióng trống, chúc phúc đầu năm vô cùng đặc sắc.

3.3. Các hoạt động sau phần khai hội

Sau khi kết thúc nghi lễ khai hội, du khách có cơ hội tham quan khu Trung tâm lễ hội, thượng sơn lễ Phật, làng hành hương hoặc tham gia các trò chơi dân gian hấp dẫn như: ném còn, kéo co, chọi gà, giải cờ tướng kỳ vương Yên Tử… Du khách cũng có thể thưởng thức các màn trình diễn độc đáo như: văn nghệ truyền thống tại khu vực đình làng hành hương Yên Tử, võ thuật cổ truyền và nghệ thuật múa rồng.

Trong thời gian này, hàng ngàn người sẽ bắt đầu cuộc hành hương lễ Phật theo từng dòng người, lần lượt di chuyển lên đỉnh núi Yên Tử – nơi có ngôi chùa Đồng linh thiêng, cổ kính. Đoạn đường lên đỉnh núi khá gập ghềnh, uốn lượn, được bao phủ bởi bóng mát của những cây cổ thụ to lớn và làn sương khói mờ ảo, tạo cảm giác như đang đi vào cõi Phật.

4. Kinh nghiệm đi trẩy hội Yên Tử

Để có một chuyến đi hành hương thuận lợi và ý nghĩa đến Lễ hội khai xuân Yên Tử, du khách cần nắm rõ các thông tin về phương tiện di chuyển và chi phí tham quan.

4.1. Cách di chuyển tới Yên Tử

Du khách có thể đến Yên Tử từ hai thành phố lớn của Việt Nam là Thủ đô Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh với các phương án di chuyển sau:

Từ Hà Nội đến Yên Tử:

• Di chuyển bằng ô tô cá nhân hoặc xe máy:
  • Quãng đường khoảng 130km, mất 2,5 – 3 giờ di chuyển.
  • Lộ trình: Hà Nội → Quốc lộ 18 qua Bắc Ninh → Uông Bí, Quảng Ninh → Chùa Trình → Yên Tử.
  • Đường đi khá thuận lợi, chủ yếu là đường cao tốc và quốc lộ.
• Đi bằng xe khách:
  • Bắt xe từ các bến Mỹ Đình, Giáp Bát hoặc Gia Lâm với tuyến đi Uông Bí, Hạ Long.
  • Xuống tại ngã ba Dốc Đỏ (cách Yên Tử khoảng 10km).
  • Tiếp tục di chuyển bằng taxi hoặc xe ôm đến chân núi Yên Tử.

Từ TP. Hồ Chí Minh đến Yên Tử:

• Di chuyển bằng máy bay:
  • Bay từ TP. Hồ Chí Minh đến sân bay Nội Bài (Hà Nội) hoặc sân bay Vân Đồn (Quảng Ninh).
  • Thời gian bay khoảng 2 giờ, giá vé dao động tùy thời điểm.
• Từ sân bay đến Yên Tử:
  • Từ Nội Bài: Đi xe khách hoặc ô tô cá nhân đến Yên Tử theo lộ trình Hà Nội → Bắc Ninh → Uông Bí → Yên Tử (mất khoảng 3-4 giờ).
  • Từ Vân Đồn: Đi taxi hoặc xe buýt đến Uông Bí, sau đó tiếp tục đến Yên Tử (mất khoảng 1,5 – 2 giờ).

4.2. Giá vé tham quan Yên Tử

Giá vé có thể thay đổi theo chính sách của ban quản lý khu di tích và thời điểm tham quan. Dưới đây là các mức phí cụ thể, bao gồm vé vào cổng và vé cáp treo, giúp du khách lựa chọn hình thức di chuyển phù hợp:

• Vé tham quan danh lam thắng cảnh Yên Tử: 40.000 VNĐ/người lớn; 20.000 VNĐ/trẻ em từ 6-15 tuổi.
• Vé cáp treo: Để thuận tiện di chuyển, du khách có thể lựa chọn sử dụng dịch vụ cáp treo với các mức giá như sau:
  • Vé khứ hồi 2 tuyến: 380.000 VNĐ/người.
  • Vé khứ hồi 1 tuyến: 340.000 VNĐ/người.
  • Vé 2 tuyến 1 chiều: 340.000 VNĐ/người.

(Giá vé được cập nhật vào tháng 2/2025 và có thể thay đổi tùy thời điểm.)

5. Những điều cần lưu ý khi tham gia lễ hội

Để có được chuyến du xuân đáng nhớ tại Lễ hội khai xuân Yên Tử, du khách nên lưu ý một số điểm quan trọng sau:

• Về trang phục: Nên lựa chọn trang phục kín đáo, lịch sự vì Yên Tử là chốn linh thiêng. Tránh mặc quần áo bó sát cơ thể vì không chỉ kém lịch sự ở nơi đông người mà còn gây khó khăn khi di chuyển. Với đoạn đường dài hơn 6km và phải vượt qua nhiều bậc thang đá dốc đứng, du khách nên mang giày thể thao để di chuyển thoải mái và an toàn.
• Chuẩn bị vật dụng cần thiết: Hành trình dài dễ gây mệt mỏi, vì vậy nên mang theo nước uống, gậy chống đi bộ, và điện thoại để vừa nghỉ ngơi vừa check-in ghi lại những khoảnh khắc đẹp dọc đường.

Lễ hội khai xuân Yên Tử không chỉ là dịp để chiêm bái, cầu an mà còn là hành trình tìm về cội nguồn văn hóa dân tộc. Qua ba phần lễ hội đặc sắc, du khách sẽ cảm nhận được sự giao thoa giữa tâm linh và truyền thống. Yên Tử Tùng Lâm hy vọng bạn sẽ có những trải nghiệm ý nghĩa khi hòa mình vào không khí linh thiêng của Lễ hội khai xuân Yên Tử.